INTRO
In de loop der jaren heb ik flink wat informatie verzameld over mijn collega-speakers. Om te lezen hoe hun start is geweest, hoe ze het speakerwerk ervaren en hoe ze hun (wieler) toekomst zien. Op deze pagina staan korte profielen van mijn (oud)collega’s met een persoonlijke indruk.
DE SPEAKER
Dertig jaar lang bracht Jan Zomer “Wielerexpress” uit met de wedstrijdkalender van dat jaar, achtergrondverhalen en regelmatig kritische beschouwingen over onze “bondsbonzen.” Tussen mijn knipsels uit de jaren tachtig vond ik ook een ode aan de speaker. De foto dateert van 1925 met de speaker van het WK op de baan voor amateurs in Amsterdam in beeld. Het filmpje (via onderstaande link) laat zien hoe een speaker ook tè ver kan gaan in zijn enthousiasme!
DE SPEAKER… een belangrijke schakel in het wielergebeuren!
ln de wereldgeschiedenis is bewezen dat de microfoon een machtig wapen is in handen van volksmenners. Men kan dit wapen positief of negatief gebruiken. De wielermicrofonisten in Nederland gebruiken dit werktuig uiteraard in positieve zin en hun taak wordt – volgens onze mening – nog wel eens onderschat. Een speaker kan in feite de koers maken en breken. Wij gaan eens dieper in op het wel en wee van de wielermicrofonist.
Summiere taakomschrijving :
lnformatie en voorlichting aan het publiek. lets vertellen over prestaties van renners, korte uiteenzetting van de techniek en tactiek zoals die in een koers van toepassing kan zijn (hogere versnelling, demarrage uit achtervolgende groep, etc.).
De renners zoveel mogelijk bij naam noemen en niet bij de rugnummers (programma’s worden evengoed wel verkocht: enige informatie over het métier (dure fietsen, reiskosten etc.).
Kortom wat leuke kanttekeningen die voor het publiek interessant zijn. Men heeft er vaak geen flauwe notie van hoe onwetend het publiek soms is. Als men zich heeft omgekleed, denken de mensen in de meeste gevallen dat je dan nog met de fiets naar huis moet; ook al sta je in ‘blazer en grijze broek’ voor hen.
Commercie.
Het noemen van sponsors en begunstigers, alsmede officiële personen en instanties. ‘Vliegen vangt men wel met stroop, maar niet met azijn’.
lnformatie aan de renners.
Een goede speaker legt contact tussen renners en publiek. De microfonist is er dus voor beide partijen. Hoe vaak gebeurt het echter niet dat men in het geheel niet op de hoogte is hoeveel renners er nu exact ‘voorop’ liggen. Vooral bij een verbrokkelde koers is het voor een renner van onschatbare waarde dat hij weet in welke stelling hij ligt. ln een groot peleton is een grote groep renners die niet in de frontlinie kan strijden door gebrek aan kracht. Als de vedetten zich vooraan hebben afgezonderd, begint in de grote middenmoot de schifting voor de kleine prijsjes. Daarbij is het heel belangrijk dat juist die renners weten hoe het koersbeeld is, hoe ongeveer de onderlinge verschillen zijn etc. Niet zelden hoort men renners na afloop zeggen: ‘lk wist niet eens dat er zoveel weg waren’. Wie vooraan rijdt weet het wel, maar niet iedere renner kan vooraan rijden.
Nogmaals, we moeten zuinig zijn op onze (goeie) speakers. Laatst woonden wij als toeschouwer een wielerkoers bij. Een goed koersverloop, maar toch. . . . Wij kwamen thuis met het gevoel iets te hebben gemist. Wàt wisten we niet. Later kwamen we er achter: ‘Een goeie speaker…’! Hij kan een stempel op het gebeuren rond de koers drukken. ” Het publiek mag kwetteren als spreeuwen, de jury keuvelen als huismussen, maar de speaker moet ‘zingen’ als een nachtegaal.’
De Belgische columnist Hugo Camps schreef in 2014 een column over de Speaker:
“In elk criterium ligt de uitslag op voorhand vast. Geen renner die het waagt uit de dans der combines te springen. En dus won Greg van Avermaet in Aalst en Vincenzo Nibali in Stiphout. Criteriums zijn één grote oplichterij. Van mij mag het- uitslagen zijn niet alles, in de wielersport. Het Poulidorsyndroom van Greg is ook mooi. Lucratiever zelfs. Lyrischer wordt ik van de criterium-speakers. Doorvoede regisseurs van ambiance en vertier. Hoor ze toch bezig, in de betonnen steppe van Aalst, alsof de renners net de Aubisque en de Ventoux hebben beklommen. Speaker ook buiten adem, uiteraard. Wie zijn ze eigenlijk, de epigonen van Tourlegende Daniël Mangeas? Vanwaar toch die bij wijlen hysterische opwinding van tussentijdse dorpsnotabelen? Geld doet er allicht niet toe. De eer zichzelf te horen galmen over de medemens wel. En natuurlijk de voloptueuze aanwezigheid van lokale bloemenmeisjes. Meer dan nog de renners brengen zij de criteriumspeakers in trance. Illusionisten van hun eigen vergeefse leven. Wel altijd nog in de noblesse van geamuseerde vrijwilligers met gevoelige antennes voor traditie en romantiek. Hun vermeend fotogenieke zelfbeeld in de plaatselijke krant voltooit de eeuwigheid. Stadionspeakers in het voetbal zijn ordinairder. Na ieder doelpunt overschreeuwen ze de hele boel. Geprogrammeerde juichhuurlingen. Kretologie met de pretentie van esthetische verwondering. O, wat horen ze zichzelf graag kwekken in zogenaamde Braziliaanse trance. Thuisgekomen willen ze weer preistoemp en Leffe.”
Foto’s van Nederlandse speakers uit 50 jaar wielersport die voor mij ook een inspiratie vormden om het vak van wielermicrofonist te kunnen uitoefenen!
Cor Wijdenes
Chris Delbressine
Kees Maas
Jan Peeters
Collega’s met wie ik samen gepresenteerd heb ook als duo op de foto.
In mijn eerste jaren als speaker.
*
